272
праўкі
Катэгорыя, выпраўленне спасылак, пунктуацыя, правапіс.
Brubaker610 (размовы | уклад) др (вікіфікацыя) |
(Катэгорыя, выпраўленне спасылак, пунктуацыя, правапіс.) |
||
|
* 65536 — sesdek kvin mil kvincent tridek ses
Колькасьць дзясяткаў і сотняў пішацца перад словамі '''dek''' і '''cent''', і разам зь імі, націск у такой камбінацыі стаіць як і заўжды на перадапошнім складзе. Усё астатняе (тысячы, мільёны
Для перадачы больш вялікіх лікаў ужываюцца словы:
Складаныя парадкавыя лічэбнікі пішуцца праз дэфіс, разам або асобна:
: dudek naŭa = dudeknaŭa = dudek-naŭa = 29-a
Калі ў сказе побач ідуць парадкавы і колькасны лічэбнік, парадкавы трэба ставіць наперад, каб не было
: unuaj dek jaroj — першыя дзесяць гадоў;
: dek unuaj jaroj — магчыма зразумець як: адзінаццатыя гады.
== Дробавыя лічэбнікі ==
Дробавыя лічэбнікі ўтвараюцца пры дапамозе суфікса '''-on-''':
: '''duono''' — палова;
: '''tri kvaronoj''' — тры чвэрці;
: '''centono''' — адна сотая, адсотак;
: li laboris dum kvar kaj '''duona''' horoj — ён працаваў чатыры з паловай гадзіны;
: tago estas tricent-sesdek-'''kvinono''' de jaro — дзень — гэта адна 365-я года.
== Кратныя лічэбнікі ==
Кратныя лічэбнікі ўтвараюцца пры дапамозе суфікса '''-obl-''':
: '''duobla''' — двайны;
: '''trioble''' — тройчы.
== Зборныя лічэбнікі ==
Зборныя лічэбнікі ўтвараюцца пры дапамозе суфікса '''-op-''':
: '''duope''' — удваіх;
: '''triopo''' — тройня.
Колькасныя лічэбнікі, якія ня ёсьць назоўнікамі, не зьмяняюцца па склонах і ліках, акрамя лічэбніка unu. Ён можа прымаць множны лік '''unuj''' — у значэньні «адны, некаторыя», і далей, у вінавальным склоне канчатак '''-n''':
: '''unuj''' estis kun la Judoj, kaj aliaj kun la apostoloj — адны былі на баку Юдэяў, а другія на баку апосталаў;
: Kaj '''unujn''', kiuj ŝanceliĝas, indulgu — і да адных, якія вагаюцца, будзьце літасьцівыя.
: '''Unu''' mi renkontis en Londono, alian en Parizo — Аднаго я сустрэў у Лёндане, другога ў Парыжы.
Назоўнікі і прыметнікі, зьвязаныя зь лічэбнікамі (акрамя unu), ставяцца ў множным ліку (з канчаткам '''-j'''):
: unu domo — адзін дом;
: du domoj — два дамы;
: kvin domoj — пяць дамоў;
: dudek unu domoj — дваццаць адзін дом;
: nul arboj = neniu arbo = neniuj arboj — нуль дрэваў = ніводнае дрэва = ніводныя дрэвы.
== Матэматычныя выразы ==
У запісы дзесятковых дробаў цэлая частка ад дробнай адзьдзяляецца коскай (а кропкай часам падзяляюць вялікія лікі на часткі па 3 лічбы):
: 0,5 — nul komo kvin;
: 1,5 — unu komo kvin = unu kaj duono (паўтара).
Знак = у формулах вымаўляецца: '''estas''' (ёсьць), '''faras''' (робяць) або '''egalas (al)''' (раўняецца).
: 1 + 1 = 2 — Unu '''plus''' unu '''estas''' du;
: 5 – 2 = 3 — Kvin '''minus''' du faras tri;
: 2 × 2 = 4 — Du'''oble''' du estas kvar = du '''multiplikite per''' du egalas kvar;
: 5 : 2 = 2,5 — Kvin '''dividite per''' du egalas al du kaj duono = du komo kvin;
: 2³ = 8 — Du '''en tria potenco''' estas ok;
: 60 km/h — '''[[Эспэранта/
: 100 kg/m² — '''po''' cent kilogramoj '''por''' kvadratmetro.
== Час і даты ==
: '''Kioma''' horo estas? — Каторы час?
:: 8:15 — Estas la '''oka horo''' kaj dek kvin minutoj = La oka kaj '''kvarono''' = Estas dek kvin '''[[Эспэранта/
: '''Kiam''' vi venos? — Калі ты прыйдзеш?
:: 22:45 — '''[[Эспэранта/
: '''[[Эспэранта/
: '''[[Эспэранта/
: Ne antaŭ ol la deka '''posttagmeze''' — Не раней за 10 гадзін вечара.
Пры абазначэньні дат словы ''tago'' і ''en la jaro'' часта апускаюцца:
: 25 сакавіка 1918 — la dudekkvina tago de Marto en la jaro mil naŭcent dek ok = la dudekkvina de Marto mil naŭcent dek ok
Даты ў адказах на пытаньне «калі?» звычайна пазначаюць вінавальным склонам, ці пры дапамозе прыназоўнікаў:
: tio okazos la kvara'''n''' de Majo — гэта адбудзецца чацьвертага траўня;
: Adamo Mickeviĉ naskiĝis la 24-an de decembro 1798 — Адам Міцкевіч нарадзіўся 24 сьнежня 1798 года.
Прыназоўнік '''[[Эспэранта/
: en la unua de Januaro — першага студзеня
:: en la unua Januaro — у першы (з шэрагу некалькіх) студзень;
: antaŭ la dua de Februaro — да другога лютага;
: post la tria de Marto — пасьля
: dum sekvanta semajno, monato, jaro — цягам наступнага тыдня, месяца, года;
: en pasinta jaro = pasintjare — у мінулым годзе, летась;
: en sekvanta jaro = sekvajare — у наступным годзе, налета.
[[Катэгорыя:
| |||