Вікікнігі

Вікі: Розніца паміж версіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
← Папярэдняя праўкаНаступная праўка →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
Jarash (размовы | уклад)
367 правак
пераклад з [https://ru.wikibooks.org/w/index.php?title=%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8&oldid=135083 крыніцы]
Радок 1:
{{TOCright}}
Было прыдумана шмат тэхналогій зносін у [[w:Інтырнэт|Сеціве]]: [[w:чат|чат]], [[w:вэб-форум|вэб-форум]], [[w:блог|блог]]. Гэтыя тэхналогіі дазваляюць абменьвацца сведкамізвесткамі і худа-бедна іх упарадкоўваць, але ніводная з іх не дазваляе стварыць паўнавартасны сайт.
 
А вось тэхналогія '''вікі''' дазваляе за хвіліны і без асаблівых ведаў апублікаваць у Сеціве сайт:
Радок 11:
* супольна працаваць над вікі-сайтам,
* удзельнічаць у сусветнай вікі-супольнасці.
Для выконваннявыканання заданняў выкарыстоўвайце асабістую прастору ў Віківерсітэце.
 
Паехалі! Вось змест:
 
== Што ёсць вікі ==
'''Вікі''' — [[w:гіпертэкст|гіпертэкставаегіпертэкст]]авае асяроддзе (звычайна вэб-сайт) для збору і структуравання пісьмовых зведакзвестак. Характарызуецца такімі прыкметамі:
* Магчымасць шматразова правіць тэкст з дапамогай самога асяроддзя (сайта) без прымянення асаблівых прыстасаванняў з боку рэдактара.
** Асаблівая мова разметкі — так званая вікі-разметка, якая дазваляе лёгка і хутка пазначаць у тэксце структурныя элементы і гіперспасылкі, фарматаваць і афармляць асобныя элементы.
Радок 22:
* Раздзяленне зместу на іменаваныя старонкі.
* Мноства аўтараў. Некаторыя вікі могуць правіць усе наведвальнікі.
* Улік змен (улік версій) тэксту: магчымасць параўнання рэдакцый і аднаўлення ранніхпапярэдніх.
Для стварэння вікі-асяроддзя неабходна адмысловае праграмнае забеспячэнне —— рухач вікі. Гэта прыватныасобны від сістэмы кіравання сайтам (CMS), даволі просты ў сваёй будове і функцыянальнасці, ібабо амаль усе дзеянні па структурызацыі і апрацоўцы зведак робяцца карыстальнікамі ўручную.
 
Першая вікі-сетка, [http://c2.com/ppr/ «Портлендскае сховішча ўзораў»] (узораў праграмнага коду), была створана 25 сакавіка 1995 года выла створана праграмістам Уордам Канінгемам. Буйнейшым і вядомейшым вікі-сайтам стала Вікіпедыя.
 
Праца ўсей Вікіпедыі і дадзенага сайта аснаваная на рухачы [http://www.mediawiki.org MediaWiki], а ён з'яўляецца свабодным праграмным забяспечаннем.
 
Падкрэслім дакладнасць дадзенага ў пачатку азначэння: менавіта для ''збору і структуравання'' зведак. І гіпертэкст у вікі — менавіта толькі тэхнічная аснова, ''асяроддзе''. Так, вікі звычайна служаць у якасці гатовага і паўнавартаснага вэбсайта, і СецівоСеціва з'яўляецца натуральным месцам камунікацыі, зборнікам дакументаў і калектыву аўтараў.
 
== Вікі-разметка ==
Вікі-разметка, выкарыстоўваемая ў вікі, працягвае тэндэнцыю спрашчэння моў разметкі, распачатую HTML. Асваенне пачаткаў вікі-разметкі займае хвіліны. Рэзультат можна ўбачыць неадкладна. Пры гэтым большасць вікі апрацоўваюць і многія элементы мовы HTML.
 
УзорПрыклад вікі-разметкі:
 
<code><nowiki>== Біяграфічныя звесткі ==
Радок 55:
 
== Схема праў ==
Звычайна адрозніваюцца Бюракраты, Адміністратары, Карыстальнікі і Ананімы. Асноўная ідэалогія вікі-сайта — стварэнне і структураванне кантэнту Карыстальнікамі і Ананімамі. Адміністратары могуць ахоўваць старонкі ад змен, выдаяць іх і блакіраваць карыстальнікаў. Бюракраты толькі даюць праваправы Адміністратарам.
 
== Прэса аб вікі ==
 
* [http://old.computerra.ru/2006/660/293290/ Википедия своими руками. WikiWikiWeb: от идеи до философии]
* [http://offlineold.computerra.ru/2006/655/288053/ Повелители судеб]
* [http://www.computerra.ru/magazine/335098/ Зеркало жизни]
* [http://lenta.ru/articles/2005/01/18/wiki На пути к абсолютному знанию]
Радок 73:
 
== Агляд ==
Вікі-сайт не ёсць кніга са строгай паслядоўнасцю. Старонкі ў ёй утвараюць хаатычную сетку, дзе сувязяміў служацьякасці сувязей выступаюць гіпертэкставыя спасылкі. СустрэўСустрэўшы слова (тэрмін), падсвечаны як гіперспасылка на існуючы артыкул (у адрозненне ад [[чырвоных спасылак]]), вы можаце адразу перайсці да старонкі, звязанай з гэтым паняццем.
 
Вы таксама можаце высветліць усе старонкі, які спасылаюцца на дадзеную, з дапамогаю спасылкі «Сюды спасылаюцца».
 
З дапамогай спасылкі «Звязаныя праўкі» вы можаце праглядзець спіс артыкулаў, на якія спасылаецца дадзеная старонка. У гэтым спісе пазначаюцца ''ўсе'' артыкулы, якія былі змененыя (за азначаную колькасць дзён).
 
{{Заданне|Знайдзіце артыкул, змяшчаючыякі змяшчае спасылку хаця быб яшчэ на адну старонку.}}▼
 
Не менш лёгка вы можаце атрымаць артыкулы, на якія спасылаецца дадзеная старонка, з дапамогай спасылкі «Звязаныя праўкі». У атрымаўшымся спісе вы ўбачыце спіс спасылак на ''ўсе'' версіі старонак (за азначаную колькасць дзён) на якія спасылаецца дадзеная старонка.
 
▲{{Заданне|Знайдзіце артыкул, змяшчаючы спасылку хаця бы яшчэ на адну старонку.}}
 
== Адсочванне рэдакцый ==
Усе версіі артыкула захоўваюцца на сайце. ПрошлыяПапярэднія версіі артыкула можна праглядзець у журнале правак (Закладка '''Паказаць гісторыю'''). Там таксама ўказаны аўтар і час кожнай праўкі. ГэтыДадзеныя дадзеныяпра разўсе і назаўсёдырэдакцыі запісваюцца на сервер сайта. На гэтай старонцы можна параўнаць дзве рэдакцыі, змяніцьпазначыўшы іх нельгаадпаведным кружком і націснуўшы кнопку "Параўнаць азначаныя версіі".
 
{{Заданне|Знайдзіце артыкул, які змяняўся некалькі разразоў. Праглядзіце папярэднія рэдакцыі артыкула. Выкарыстоўвая механізм параўнання версій, высветліце чым адрозніваюцца паміж сабою розныя версіі артыкула.}}
 
Спіс усіх правак, упарадкаваны ў храналагічным парадку, можна знайсці на старонцы ''Апошнія змены'' (гл. пункт меню злева)
Радок 103 ⟶ 101:
Рэгістрацыя дае магчымасць апазнання вас як аўтара ўсіх зробленых правак, а таксама дае набор старонак, аблягчаючых чытанне і рэдагаванне. Пасля працэдуры рэгістрацыі ва можаце ўбачыць уверсе любой старонкі wiki-сайта спасылкі, прызначаныя для перахода на асабістыя старонкі.
 
Спасылка з вашым нікам — '''асабістая старонка''', тутна якой можна паведаміць звесткі пра сябе.
 
Спасылка «Размовыразмовы» — ваша '''старонка размоў''' (закладка на вашай асабістай старонцы), дзе вам могуць пісаць просьбы, заўвагі і папярэджанні. ГэтыяАдразу пасля рэгістрацыі гэтыя спасылкі пакуль чырвоныя.
 
Спасылка «Настройкінастройкі» — можаце настройваць розныя параметры ўяўлення дадзенага сайту для вас асабіста. Не рэкамендуецца мяняць штосьці без сур'ёзнай патрэбнасці. Магчыма, стоіцьварта настроіць гадзінны пояс, так як па змаўчанні ставіцца [[w:Сусветны каардынаваны час|Сусветны час]] (UTC).
 
{{Заданне|настройце мясцовы час па месцу свайго жыхарства}}
 
Спасылка «Назіранаеназіранае» — асабісты спіс назірання за старонкамі. Змены ў адзначаных вамі старонках будуць адбівацца на ёй.
 
Спасылка «Укладуклад» — спіс вашых правак.
 
Спасылка «Выйсці» — стаць ананімам.
 
Удзельніку, які азначыў у настройках адрас электроннай пошты, другія ўдзельнікі могуць пасылаць з дапамогай ВікіпедыіВікі электронныя лісты, не бачачы яго электроннага адрасу, дзякуючы чаму ўдзельнік апынаецца абароненым ад спаму (пакуль не настроена).
 
== Першая старонка ==
Зайдзіце на вашу персанальную старонку, пстрыкнуўшы па спасылцы з вашым нікам. Вам будзе прапанавана стварыць старонку. Звярніце ўвагу на опцыю ўнізе старонцы «Дадаць старонку ў спіс назірання».
<blockquote>
Старонка не ўтрымлівае тэксту. Вы можаце <span style="color:blue;">пашукаць гэткую назву</span> ў іншых старонках ці <span style="color:blue;">ў журналах</span>, або <span style="color:blue;">папрацаваць з гэтай старонкай</span>.
</blockquote>
Каб стварыць старонку, неабходна выбраць спасылку "папрацаваць з гэтай старонкай".
Звярніце ўвагу на опцыю ўнізе старонкі «Дадаць старонку ў спіс назірання».
 
{{Заданне|Увядзіце на вашай персанальнай старонцы адну фразу-дэвіз, якая вас характарызуе. Праверце, што атрымалася, націснуў кнопку «Як будзе». Захавайце старонку, націснуўшы кнопку «Запісаць змены».}}
 
== Размовы пра старонку ==
У кожнай старонкі ёсць укладка «Размовы». На гэтай старонцы любы зарэгістраваўшысязарэгістраваны ўдзельнік можа паўдзельнічаць у размовах пра артыкул.
 
Пры пераходзе на старонку «Размовы» радам з укладкай «Правіць» з'яўляецца ўкладка «+» або «Дадаць тэму», у залежнасці ад скіна праекта. Яна дазваляе дадаць на старонку «Размовы» асобны каментар з загалоўкам, без перахода да рэдагавання ўсей старонкі «Размовы».
Радок 134 ⟶ 137:
На вікі-сайтах існуе некалькі спосабаў стварыць артыкул.
 
'''Першы спосаб''' — узяць артыкул, які ужо маецца і вылучыць у ім слова або словазлучэнне падвойнымі квадратнымі дужкамі <code><nowiki>[[любое словазлучэнне]]</nowiki></code>. Такі працэс назваецца [[w:Вікіпедыя:Вікіфікацыя|вікіфікацыейвікіфікацыяй]].
 
{{Заданне|Увайдзіце на сваю асабістую старонку. Ніжэй вашага дэвізу напішыце «Мая [[w:татэм|татэмная жывёла]]:_назва_любой_(можна міфічнай)_жывёлы». Вікіфікуйце назву жывёлы. Захавайце старонку. Звярніце ўвагу, што назва жывёлы стала чырвонай}}
 
Калі вы бачыце чырвоную спасылку, значыць, спасылка вядзе на старонку, якая не існуе. Вы можаце стварыць старонку, перайдзяпстрыкнуўшы па гэтай спасылцы.
 
{{Заданне|Пстрыкніце па назве жывёлы. Стварыце кароткае апісанне дадзенай жывёлы{{п}}— 2-3 фразы. Захавайце старонку}}
Радок 148 ⟶ 151:
'''Трэці спосаб''' — набраць імя артыкула ў радку «пошук» і націснуць кнопку «Перайсці». Тым самым вы адразу даведаецеся, ці ёсць ужо такі артыкул, а калі не, то вы можаце стварыць яго, перайдзя па спасылцы [[Стварыць старонку]].
 
Калі вы забудзеце імя старонкі, то вы заўсёды можаце знайсці яе на старонцы [[Адмысловае:AllPages|Усе старонкі]].
Узята з "https://be.wikibooks.org/wiki/Вікі"