Эсперанта/Лічэбнік: Розніца паміж версіямі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Brubaker610 (размовы | уклад) др →Час і даты |
Brubaker610 (размовы | уклад) др вікіфікацыя |
||
Радок 14:
* 1000 — mil
Астатнія ўтвараюцца пры дапамозе словаскладаньня:
* 11 — dek unu
* 12 — dek du
Радок 23:
* 65536 — sesdek kvin mil kvincent tridek ses
Колькасьць дзясяткаў і сотняў пішацца перад словамі '''dek''' і '''cent''', і разам зь імі, націск у такой камбінацыі стаіць як і заўжды на перадапошнім складзе. Усё астатняе (тысячы, мільёны ігд) пішацца асобна.
Для перадачы больш вялікіх лікаў ужываюцца словы:
* 1
* 1
* 1
* 1
== Парадкавыя лічэбнікі ==
Парадкавыя лічэбнікі фармуюцца з колькасных пры дапамозе канчатку прыметнікаў: '''-a''', і зьмяняюцца па ліках і склонах, як прыметнікі:
: La '''sepan''' tagon de la semajno Dio elektis, ke ĝi estu pli sankta, ol la ses '''unuaj''' tagoj —
: Сёмы дзень тыдня Гасподзь выбраў, каб той быў больш сьвяты за шэсьць першых дзён
Радок 42 ⟶ 41:
: unuaj dek jaroj — першыя дзесяць гадоў
: dek unuaj jaroj — магчыма зразумець як: адзінаццатыя гады
== Дробавыя лічэбнікі ==
Дробавыя лічэбнікі ўтвараюцца пры дапамозе суфікса '''-on-''':
: '''duono''' — палова
: '''tri kvaronoj''' — тры чвэрці
: '''centono''' — адна сотая, адсотак
Радок 56 ⟶ 54:
: '''duobla''' — двайны
: '''trioble''' — тройчы
== Зборныя лічэбнікі ==
Радок 62 ⟶ 59:
: '''duope''' — удваіх
: '''triopo''' — тройня.
== Зьмяненьне ==
Колькасныя лічэбнікі, якія ня ёсьць назоўнікамі, не зьмяняюцца па склонах і ліках, акрамя лічэбніка unu. Ён можа прымаць множны лік '''unuj''' — у значэньні «адны, некаторыя», і далей, у вінавальным склоне канчатак '''-n''':
: '''unuj''' estis kun la Judoj, kaj aliaj kun la apostoloj — адны былі на баку Юдэяў, а другія на баку апосталаў
: Kaj '''unujn''', kiuj ŝanceliĝas, indulgu — і да адных, якія вагаюцца, будзьце літасьцівыя.
Але форма
: '''Unu''' mi renkontis en Londono, alian en Parizo — Аднаго я сустрэў у Лёндане, другога ў Парыжы.
Радок 79 ⟶ 75:
: dudek unu domoj — дваццаць адзін дом
: nul arboj = neniu arbo = neniuj arboj — нуль дрэваў = ніводнае дрэва = ніводныя дрэвы.
== Матэматычныя выразы ==
У запісы дзесятковых дробаў цэлая частка ад дробнай адзьдзяляецца коскай (а кропкай часам падзяляюць вялікія лікі на часткі па 3 лічбы):
: 0,5 — nul komo kvin
: 1,5 — unu komo kvin = unu kaj duono (паўтара)
Знак = у формулах вымаўляецца: '''estas''' (ёсьць), '''faras''' (робяць) або '''egalas (al)''' (раўняецца).
: 1 + 1 = 2 — Unu '''plus''' unu '''estas''' du
: 5 – 2 = 3 — Kvin '''minus''' du faras tri
Радок 94 ⟶ 89:
: 60 km/h — '''[[Эспэранта/Прыназоўнікі#po|po]]''' sesdek kilometroj '''en''' horo (po 60 km '''hore''')
: 100 kg/m² — '''po''' cent kilogramoj '''por''' kvadratmetro
== Час і даты ==
: '''Kioma''' horo estas? — Каторы час?
:: 8:15 — Estas la '''oka horo''' kaj dek kvin minutoj = La oka kaj '''kvarono''' = Estas dek kvin '''[[Эспэранта/Прыназоўнікі#post|post]]''' la oka
: '''Kiam''' vi venos? — Калі ты прыйдзеш?
:: 22:45 — '''[[Эспэранта/Прыназоўнікі#je|Je]]''' la dudek dua kaj kvardek kvin = Je kvaronhoro '''[[Эспэранта/Прыназоўнікі#antaŭ|antaŭ]]''' la dudektria
Радок 120 ⟶ 114:
: en pasinta jaro = pasintjare — у мінулым годзе, летась
: en sekvanta jaro = sekvajare — у наступным годзе, налета
[[Катэгорыя:Эспэранта|Лічэбнік]]
| |||