Эсперанта/Займеньнік: Розніца паміж версіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Zmila (размовы | уклад)
др dікіфікацыя
Радок 1:
* Займеньнікі ''першай асобы'': '''mi''' — я; '''ni''' — мы.
* Займеньнікі ''другой асобы'': '''vi''' — ты, вы, Вы; '''ci''' — ты <br>
: Займеньнік ci ўжываецца вельмі рэдка, каб падкрэсьліць інтымнасьць, фамільярнасьць ці зьнявагу. Займеньнік vi ўжываецца ўнівэрсальна і для адзіночнага і для множнага лікаў.
* Займеньнікі ''трэцяй асобы'': '''ĝi''' — яно; '''li''' — ён; '''ŝi''' — яна; '''ili''' — яны. <br>
: Займеньнік ĝi ўжываецца для замены неадушаўлёных назоўнікаў, а таксама і для тых адушаўлёных, якія не адлюстроўваюць полу асобы ці істоты (дзеці, жывёлы).
* ''Безасабовы займеньнік'': '''oni''' — выкарыстоўваецца, калі не пазначана дзеючая асоба: oni diras, ke ... — гавораць, што ...
* ''Зваротны займеньнік'': '''si''' — ужываецца ва ўскосных склонах: вінавальны '''sin''' — сябе; давальны '''al si''' — сабе, і гдг. д.
* ''Прыналежныя займеньнікі'' ўтвараюцца пры дапамозе канчатку прыметнікаў '''-a''': '''mia''' — мой, мая, маё, '''ilia''' — іхні. Яны зьмяняюцца па склонах, ліках і дапасуюцца да адпаведных назоўнікаў, як і прыметнікі: via libro — твая кніга, vian libron — тваю кнігу, viaj libroj — твае кнігі, viajn librojn — (бачу) твае кнігі. <br>
: Прыналежны займеньнік '''sia''' выкарыстоўваецца толькі ў трэцяй асобе. <br>
Радок 15:
: Li donas al mi '''lian''' libron — Ён дае мне яго (кагосьці іншага) кнігу<br>
: Ili donas al mi '''sian''' libron — Яны даюць мне сваю кнігу
 
 
Усе згаданыя займеньнікі скланяюцца як назоўнікі, у вінавальным склоне пры дапамозе канчатку '''-n''', іншыя склоны пры дапамозе прыназоўнікаў: '''min''' — мяне, '''al ŝi''' — ёй, '''per si''' — сабою.
 
 
===Таблічныя займеньнікі і прыслоўі===
У гэтай табэлі зьмешчаны займеньнікі і займеньнікавыя прыслоўі, якія ўжываюцца, каб задаваць і адказваць на пытаньні: "«хто"», "«як"», "«дзе"». Для лягчэйшага запамінаньня яны зьмешчаны ў табліцу:
{| cellpadding=5 align=center border=1
|
Радок 106 ⟶ 104:
:'''tiu''' — той, '''tiu ĉi = ĉi tiu''' — гэты; '''tie''' — там, '''tie ĉi = ĉi tie''' — тут.
 
Займеньнікі з пытальнага слупка ужываюцца і як пытальныя і як адносныя:
: '''Kiu''' tie iras? — Хто там ідзе?
: Mi ne konas la homon, '''kiu''' tie iras. — Я ня ведаю чалавека, каторы там ідзе.
Радок 114 ⟶ 112:
: Mi ne scias, '''kio''' estos tie (, sed certas ke estos fajne). — Я ня ведаю, што там будзе (, але ўпэўнены, што будзе файна).
 
Займеньнікі і займеньнікавыя прыслоўі могуць спалучацца з прыназоўнікамі:
:'''de ĉie''' — адусюль, '''de tiam''' — з таго часу, '''al kiu''' — каму.
 
 
== Зьмяненьне ==
Радок 122 ⟶ 119:
Таблічныя займеньнікі і прыслоўя, якія маюць канчаткі '''-u, -o, -a''' скланяюцца як назоўнікі і прыметнікі: множны лік пазначаецца пры дапамозе '''-j''', вінавальны склон '''-n'''.
: Kion vi volas? — Што ты хочаш?
: Neniaj problemoj nin haltos — Ніякія праблемы нас ня спыняць.
 
: Kioma horo estas — Каторы час?
: ĉitieaj — тутэйшыя
 
 
[[Катэгорыя:Эспэранта|Займеньнік]]