Італьянская мова/Урок 9

GOMBINAZIONE SC
Спалучэнне SC

Спалучэнне sc звычайна чытаецца без усялякіх асаблівасцяў, г. зн. як «ск». Але перад літарамі e і i яна чытаецца як мяккае «ш». Мяккасць гэтага гука моцна адрознівае яго ад беларускага «ш». Яно больш падобнае на рускае «щ» у словах «чаще», «щепка», чым на нашае «ш».

scena

«шена»

сцэна

NUMERI (1 — 10)
Лічэбнікі (1—10)

Вось італьянскія назвы лікаў ад 1 да 10:

uno	адзін
due	два
tre	тры
quattro	чатыры
cinque	пяць
sei	шэсць
sette	сем
otto	восем
nove	дзевяць
dieci	дзесяць

Асаблівую цікавасць, верагодна, выклікае падабенства лічэбніка «адзін» да невызначальнага артыкля. Ці выпадкова гэта? Гэта не толькі не выпадкова, а цалкам заканамерна, бо невызначальны артыкль і ёсць лічэбнік «адзін». Гэта значыць, што, хаця артыклі на беларускую мову найчасцей не перакладаюцца, але невызначальны артыкль пры перакладзе можна замяніць словам «адзін» («адно», «адна»), і пры гэтым сэнс сказа не зменіцца. Цяпер вам зразумела, чаму невызначальны артыкль ужываецца толькі ў адзіночным ліку?

Зразумела, лічэбнік uno змяняецца гэтак жа, як і невызначальны артыкль.

un gatto	(адзін) кот
uno sgabello	(адна) лаўка
una penna	(адна) ручка
un'albero	(адно) дрэва

У дачыненні да астатніх лікаў усё значна прасцей: яны не змяняюцца па формах і патрабуюць множнага ліку назоўнікаў.

Vedo due barche.	Я бачу два чаўна.
Ho quattro amici italiani.	У мяне чатыры італьянскія сябры.

У беларускай мове слова адзін можа ўжывацца, каб надаць адценне адзіноты, унікальнасці. У такіх выпадках яно можа прымаць форму множнага ліку (адзін з абсурдаў нашай мовы). У італьянскай мове ў такіх выпадках ужываюць слова solo — толькі.

Siamo soli.	Мы адны.
Solo voi non avete figli.	Толькі ў вас няма дзяцей (У вас адных няма дзяцей).
Solo io canto bene.	Толькі я добра спяваю (Я адзін добра спяваю).

Заўважце, што ў першым прыкладзе слова solo ўжыта ў множным ліку, а ў другім — у адзіночным, хаця ў абодвух прыкладах фігуруе тая самая форма першай асобы множнага ліку. Рэч у тым, што ў першым выпадку яно з'яўляецца прыметнікам, а ў другім — дзеепрыметнікам. Як адрозніць першы выпадак ад другога? Напрыклад, гэта можна зрабіць падстаноўкай слова «толькі». Калі solo можна перакласці як «толькі» — гэта дзеепрыметнік. Калі ж яно так не перакладаецца — гэта прыметнік і яго трэба дапасаваць па родзе і ліку.

PAROLE MOLTO, POCO, TROPPO, TANTO, QUANTO
Словы molto, poco, troppo, tanto, quanto

Словы molto, poco, troppo, tanto, quanto перакладаюцца на беларускую мову адпаведна як шмат, мала, занадта, столькі і колькі. Гэтыя словы адметныя тым, что яны могуць выконваць некалькі граматычных функцый:

• прыметніка

Abbiamo molto lavoro.	У нас шмат працы.
So molte canzone.	Ты ведаеш шмат песень.
Ho troppi nemici.	У мяне зашмат ворагаў.
Avete tanti amici!	У вас столькі сяброў!
Quanti bambini vedi?	Колькі дзяцей ты бачыш?

Як і іншыя прыметнікі, гэтыя словы дапасуюцца з назоўнікам, да ягога адносяцца, па родзе і ліку.

• займенніка

Molti hanno questo libro.	У многіх ёсць гэтая кніга.
Pochi sanno ballrare bene.	Нямногія ўмеюць добра танцаваць.

• дзеепрыметніка. У гэтай ролі словы molto і poco азначаюць «вельмі» і «не вельмі»

Studiate molto.	Вы многа вучыцеся.
Dormo poco.	Я мала сплю.
Fumi troppo.	Ты зашмат курыш.
Questa rivista e molto interessante.	Гэтая газета вельмі цікавая.
So questa strada poco bene.	Я ведаю гэтую вуліцу не дужа добра.
Parli tanto piano!	Ты так ціха гаворыш!

ESERCIZI
Практываванні

Traduzione
Пераклад

Traducete in italiano
Перакладзіце на італьянскую мову

• У нас тры італьянскія сяброўкі.
• Ты замнога смяешся!
• Колькі ты бачыш дрэваў? — Я бачу пяць дрэваў.
• Мар'я столькі працуе!
• Колькі ў іх дзяцей? — У іх адна дачка і тры сыны.
• Гэтая сцэна не дужа шырокая.
• Гэтыя жанчыны такія прыгожыя!
• Ты адна? — Так, я адна.
• У цябе сем часопісаў? — Не, у мяне шэсць часопісаў.

VOCABOLARIO DELLA LEZIONE
Слоўнік урока

scena	сцэна
uno	адзін
due	два
tre	тры
quattro	чатыры
cinque	пяць
sei	шэсць
sette	сем
otto	восем
nove	дзевяць
dieci	дзесяць
solo	толькі
molto	шмат; вельмі
poco	мала
troppo	занадта
tanto	так, столькі
quanto	колькі
nemico	вораг