Італьянская мова/Урок 8

GOMBINAZIONI NC ED NG
Спалучэнні NC і NG

У спалучэннях nc і ng літара n чытаецца як «насавое н». Гэты гук утвараецца, калі задняя частка языка дакранаецца да нёба. Такі гук ёсць і ў іншых еўрапейскіх мовах, у прыватнасці, у англійскай і нямецкай — там ён абазначаецца спалучэннем ng.

lungo	«лу(н)го»	доўгі
stanco	«ста(н)ко»	стомлены

PRONOMI PERSONALI DELLA TERZA PERSONA
Асабовыя займеннікі трэцяй асобы

У італьянскай мове існуюць тры групы асабовых займеннікаў трэцяй асобы.

Гістарычна ў якасці асабовых займеннікаў трэцяй адзіночнага ліку ўжываліся словы egli (ён) і ella (яна). Яны ўжываюцца і цяпер, але толькі ў літаратурнай мове. Ужыванне іх у гутарцы лічыцца старамодным.

Ужо знаёмыя нам займеннікі liu (ён) і lei (яна) раней з'яўляліся формамі вінавальнага склону ад egli і ella. Цяпер яны ўжываюцца замест іх у любой форме.

Калі на займеннік трэба паставіць лагічны націск, дык ужываюць lui/lei, а не egli/ella.

Займеннікі lui/lei, egli/ella, а таксама loro, ужываюць у дачыненні да асоб. Каб абазначыць рэч або жывёлу, ужываюць займеннік esso (essa), які ў множным ліку мае форму essi (esse).

È un uomo. Egli (lui) è stanco.	Гэта мужчына. Ён стомлены.
È un dizionario. Esso è nuovo.	Гэта слоўнік. Ён новы.
È una donna. Ella (lei) è bella.	Гэта жанчына. Яна прыгожая.
È una gatta. Essa è piccola.	Гэта кошка. Яна малая.
Sono uomini. Loro sono giovani.	Гэта мужчыны. Яны маладыя.
Sono riviste. Esse sono interessante.	Гэта часопісы. Яны цікавыя.

Заўважце, што ў гэтых прыкладах займеннікі неабавязковыя, і іх можна апусціць (што звычайна і робіцца). Мы гэтага не зрабілі, каб прадэманстраваць, чым яны адрозніваюцца адзін ад аднаго.

Звярніце таксама ўвагу на няправільную форму множнага ліку слова uomo.

PAROLE INTERROGATIVE CHI E CHE COSA
Пытальныя словы chi і che cosa

Слова chi і словазлучэнне che cosa (літаральна: «якая рэч») ужываюцца гэтак жа, як беларускія пытальныя словы хто i што. У гутарцы замест che cosa можна сказаць проста cosa.

Chi è? — È un gatto.	Хто гэта? — Гэта кот.
(Che) cosa sono? — Sono degli alberi.	Што гэта? — Гэта дрэвы.
Chi vedi? — Vedo una donna.	Каго ты бачыш? — Я бачу жанчыну.
(Che) cosa sentite? — Sentiamo una canzone.	Што вы чуеце? — Мы чуем песню.

VERBI IRREGOLARI — FARE
Няправільныя дзеясловы — fare (рабіць)

Вось спражэнне гэтага дзеяслова.

infinito	fare
io	faccio
tu	fai
lui/lei	fa
noi	facciamo
voi	fate
loro	fanno

Выраз (che) cosa fai? азначае што ты робіш?.

Che cosa fate? — Lavoriamo.	Што вы робіце? — Працуем.
Non so cosa fare.	Я не ведаю, што рабіць.

ESERCIZI
Практываванні

Traduzione
Пераклад

Traducete in italiano
Перакладзіце на італьянскую мову

• Што ты бачыш? — Я бачу возера.
• Хто танцуе? — Яна танцуе.
• Ты чуеш песню? — Не, я не чую песню.
• Што вы робіце? — Мы адпачываем.
• Каго ён бачыць? — Ён бачыць маладую жанчыну.
• Што гэта? — Гэта новы слоўнік.
• Што робяць тыя мужчыны? — Яны плывуць.
• Хто спіць? — Дзеці спяць.

VOCABOLARIO DELLA LEZIONE
Слоўнік урока

fare	рабіць
vedere	бачыць
uomo (pl. uomini)	чалавек, мужчына
donna	жанчына
canzone	песня
lungo	доўгі
stanco	стомлены
nuovo	новы
giovane	малады
chi	хто
(che) cosa	што
egli	ён
ella	яна
esso (-a, -i, -e)	ён, яна, яно, яны (займеннік трэцяй асобы для абазначэння рэчаў і жывёл)