Італьянская мова/Урок 6
LETTERE S E Z
Літары S і Z
правіць
Літара s найчасцей чытаецца як беларуская «с». Але ў некаторых выпадках яна чытаецца як «з». Гэта адбываецца:
- у становішчы між дзьвума галоснымі;
- у пачатку слова перад звонкай зычнай.
| riposare | «ріпозарэ» | адпачываць |
| sgabello | «згабэлло» | лаўка |
Нешта падобнае адбываецца з літарай z — яна можа чытацца як ц, а можа — як дз. Але тут цвёрдага правіла не існуе. Ёсць словы, у якіх z можна чытаць і як ц, і як дз — як больш падабаецца. Усё ж на пачатку слова z найчасцей чытаецца як ц, а ў сярэдзіне — як дз. Падвоенае z заўсёды чытаецца як падвоенае дз.
ELISIONE
Элізія
правіць
Калі на стыку двух словаў збягаюцца некалькі галосных, дык бывае так, што канчатковая галосная першага слова не вымаўляецца. Асабліва часта такое адбываецца, калі першае слова з'яўляецца служэбным (у прыватнасці, артыклем). Гэтая з'ява называецца элізіяй. На пісьме элізія абазначаецца апострафам.
| È un'isola | Гэта востраў |
У гэтым прыкладзе неазначальны артыкль жаночага роду una вынікам элізіі страціў сваё канчатковае a. Тое ж самае адбудзецца і ў множным ліку.
| Sono dell'isole | Гэта вастравы |
Аднак, калі мы апусцім неабавязковы частковы артыкль, — элізіі не будзе.
| Sono isole | Гэта вастравы |
SOSTANTIVI ED AGGETTIVI TERMINANTI IN IO
Назоўнікі і прыметнікі на io
правіць
Назоўнікі і прыметнікі мужчынскага роду, якія ў адзіночным ліку заканчваюцца на іo, у множным ліку не маюць канчатка (бо ячшэ адно i ім не патрэбнае).
| È un dizionario (ц) | Гэта слоўнік |
| Sono dei dizionari | Гэта слоўнікі |
| Questo dizionario è vecchio | Гэты слоўнік стары |
| Questi dizionari sono vecchi | Гэтыя слоўнікі старыя |
| Questa rivista è vecchia | Гэты часопіс стары |
| Queste riviste sono vecchie | Гэтыя часопісы старыя |
Аднак, калі перадапошняе i мае націск, дык канчатак i множнага ліку ставіцца:
| Ho un zio (дз/ц) | У мяне ёсць дзядзька |
| Hai zii? | Ты маеш дзядзек (або цётак)? |
Заўвага: тут і надалей, побач з кожным новым словам, што мае літару z, мы будзем у дужках пазначаць, як гэтую літару трэба чытаць: як дз ці як ц.
GENERO DI SOSTANTIVI ANIMATI
Род адушаўлёных назоўнікаў
правіць
Многія адушаўлёныя назоўнікі, г. зн. назоўнікі, што абазначаюць людзей або жывёл, маюць формы мужчынскага і жаночага роду, якія фармуюцца гэтак жа, як і адпаведныя формы прыметнікаў. Гэтыя формы ўжываюцца для абазначэння асобаў мужчынскага і жаночага роду. Помніце, што калі фактычны род суб'екта не вызначаны ці мяшаны, дык ужываецца форма мужчынскага роду.
| bambino дзіця або хлопчык |
bambina дзяўчынка |
bambini дзеці або хлопчыкі |
bambine дзяўчаты |
| zio дзядзька |
zia цётка |
zii дзядзькі або дзядзькі і цёткі |
zie цёткі |
| gatto кот |
gatta кошка |
gatti каты |
gatte кошкі |
VERBI IRREGOLARI — SAPERE
Няправільныя дзеясловы — sapere (ведаць)
правіць
Вось спражэнне гэтага дзеяслова.
| infinito | sapere |
| io | so |
| tu | sai |
| lui/lei | sa |
| noi | sapiamo |
| voi | sapete |
| loro | sanno |
Вы ўжо, напэўна, заўважылі, што ўсе няправільныя дзеясловы, што мы сустракалі дагэтуль, адносяцца да другога спражэння. І сапраўды, гэтае спражэнне найбольш багатае на няправільныя дзеясловы.
USO DEI VERBI SAPERE E POTERE
Ужыванне дзеясловаў sapere і potere
правіць
Дзеяслоў sapere звычайна адпавядае беларускаму дзеяслову ведаць.
| Sapiamo Pietro bene. | Мы добра ведаем Петрака. |
Калі дзеяслоў sapere ўжываецца з інфінітывам іншага дзеяслова, ён мае значэнне «магчы, умець». Не блытайце яго з дзеясловам potere, які абазначае не ўменне, навык, а фізічную здольнасць зрабіць нешта ў заданы момант. Параўнайце:
| Sai nuotare? — Sì, nuoto bene. | Ты ўмееш плаваць? — Так, я добра плаваю. |
| Puoi nuotare? — No, non posso nuotare. Sono malato. | Ты можаш плаваць? — Не, не магу. Я хварэю. |
ESERCIZI
Практываванні
правіць
Traduzione
Пераклад
правіць
Traducete in italiano
Перакладзіце на італьянскую мову
- У вас ёсць дзеці? — Не, у нас дзяцей няма.
- Ты ўмееш танцаваць? — Не, я дрэнна танцую.
- Тое востраў? — Так, востраў. Той востраў прыгожы.
- Ён можа спяваць? Не, не можа. Ён хворы.
- У іх ёсць дзядзька і цётка.
- Гэтыя слоўнікі добрыя? — Так, добрыя.
- Тыя дзяўчаты прыгожыя? — Так, яны прыгожыя.
- Гэтыя кнігі старыя? — Не, гэтыя не старыя.
- Тыя кошкі старыя? — Так, тыя кошкі старыя.
VOCABOLARIO DELLA LEZIONE
Слоўнік урока
правіць
| sapere | ведаць; умець |
| riposare | адпачываць |
| sgabello | лаўка |
| isola | востраў |
| dizionario | слоўнік |
| zio (-a) | дзядзька (цётка) |
| bambino (-a) | дзіця (хлопчык, дзяўчынка) |
| gatto (-a) | кот (кошка) |
| vecchio | стары |